องค์พ่อจตุคามรามเทพ รุ่น " โสฬสมหามงคล "

            โดย อ.เอกวิทย์ ยอดระบำ ศิษย์เอกท่าน พล.ต.ต ขุนพันธ์

ชาวนครศรีธรรมราชมีคติความเชื่อที่ว่า องค์จตุคาม คือ พระเสื้อเมือง จตุ

หมายถึง สี่ คาม (คาม-มะ) เขตคาม หมายถึง อำณาเขตหรือบ้าน เมื่อรวม

กันนัยความหมายที่มากกว่าความเป็นทิศทั้ง 4 ของบ้าน หรืออาณาเขต คือ

ทิศทั้งสี่ซึ่งหมายถึงทิศที่มีท้าวจตุ โลกบาลทั้งสี่ดูแลอยู่ ความหมายของจตุ

คามจึงเป็น ตำแหน่งของผู้เป็นใหญ่ทั้งสี่ทิศมีท้วจตูมหาราช ปกป้อง

คุ้มครองดูแล พระเสื้อเมืองจึงมีความหมายที่ควรเป็นตำแหน่งๆหนึ่ง เพียง

แต่ปราชญ์โบราณของเมืองสมมติขึ้นเป็นท้าวจตุคาม ผู้เป็นใหญ่ใน 4 ทิศ

องค์รามเทพ คำว่า ราม มีรากฐานมาจากพระราม ที่หมายถึงพระนารายณ์

อวตารลงมาเป็นพระมหากษัตรึย์ คำว่าเทพ ก็คือเทวดา นัยความหมายคือ

เป็นพระมหากษัตริย์ที่เป็นสมมติเทพเมื่อองค์รามเทพเป็นพระทรงเมือง คำ

ว่าทรงเมืองพ้องกับคำว่า ครองเมือง นั่งเมือง หรือผู้ปกครองบ้านเมืองซึ่งก็

คือเจ้าเมืองหรือพระมหากษัตริย์

เชื่อกันว่าเดิมนั้น องค์จตุคามรามเทพ เป็นกษัตริย์ในสมัยอาณาจักร

นครศรีธรรมราช มีพระนามอย่างเป็นทางการว่า พระเจ้าจันทรภาณ เป็น

กษัตริย์พระองค์ที่ 2 ของราชวงศ์ศรีธรรมาโศกราช เชื่อว่ามีพระวรก่ายเป็น

สีเข้ม เป็นกษัตริย์นักรบที่แกร่งกล้า เมื่อสถาปนาอาณาจักรศรีวิชัยได้อย่าง

มั่นคงแล้ว จึงได้สมัญญานามว่า "ราชันดำแห่งทะเล ใต้" หรือมีอีกราช

สมัญญานามนึงว่า "พญาพังพกาฬ" และต่อมาสำเร็จวิชาจตุคามศาสตร์

และทร้งบำเพ็ญบุญเพื่สร้างบารมีอธิษฐานจิตเป็นพระโพธิสัตว์ เพื่อ

บรรเทาทุกข์แก้มนุษย์ทั้งปวง

ตราประจำจังหวัดนครศรีธรรมราช ซึ่งมีรูปพระบรมธาตุอยู่ตรงกลาง

แต่หากเชื่อกันว่าจตุคามรามเทพคืออดีตกษัตริย์ศรีวิชัยแล้ว ดังเช่นพระเจ้า

วิษณุราชที่ปรากฏในหลักจารึกกรุงศรีวิชัย อยู่ในราว พ.ศ. 1318 ผู้สร้าง

พระบรมธาตุเมืองนครฯ จะดูขัดแย้งกันเพราะ เป็นยุคสมัยที่ห่างจาก

พระเจ้าจันทราภาณุ ก่อนถึง 400 ปี

พระบรมธาตุปรากฏชัดว่า มีสององค์ คือองค์จตุคามกับท้าวรามเทพ แต่

ภายหลังได้ร่วมเป็นองค์จตุคามรามเทพเพียงองค์เดียว ก็มิได้ผิดจากหลัก

ศาสตร์ของการสร้าง เฉกเช่นการอธิบายในหลักของตรีมูรติ ของศาสนา

ฮินดูที่เป็นการรวมกันของมหาเทพทั้ง 3 พระองค์ ดังนั้น จตุคามรามเทพ จึง

หมายถึง ดวงพระวิญญาณแห่งอดีตบูรพกษัตริยาธิราชเจ้าผู้มาสถิตย์เป็นผู้

คุ้มครองดูแลบ้านเมืองทั้งสี่ทิศทรงฤทธิ์อำนาจอย่างเต็มเปี่ยม ทั้งยังเพียบ

พร้อมไปด้วยบารมีธรรม 10 ประการ แห่งพระโพธิสัตว์ ผู้มีความเมตตาต่อ

มนุษย์ผู้ทุกนาม เป็นพระเทวราชโพธิสัตว์

จตุคามรามเทพ มีบริวารเป็นทหารกล้า 4 นาย คือ พญาชิงชัย, พญาหลวง

เมือง, พญาสุขุม และพญาโหรา เป็นกำลังหลักในการปราบพราหมณ์ที่เคย

ปกครองเมืองอยู่ก่อน เมื้อได้บ้านเมืองแล้ว ได้สร้างพระบรมธาตุ

สถาปนาเมือง 12 นักษัตร หรือกรุงศรีธรรมาโศกราช ฝังรากฐานพระพุทธ

ศาสนาอย่างถาวร จนได้รับเทิดพระเกียรติว่า พญาศรีธรรมาโศกราช หรือ

พระเจ้าศรีธรรมาโศกราช

ปัจจุบัน จตุคามรามเทพ ได้รับความนับถืออย่างกว้างขวาง โดยเชื่อว่าทรง

ฤทธานุภาพในทุก ๆ ด้าน ตามจารึกของชาวศรีวิชัยได้บอกว่า " มี

อานุภาพดุจดังพระอาทิตย์และพระจันทร์,ที่ขจัดความมืดมัวในโลก " การ

ขออธิษฐานจากพระองค์นั้นทำได้โดยมีเงื่อนไข 3 ประการ

อธิษฐานขอในสิ่งที่เป็นไปได้ โดยไม่ขัดต่อศีลธรรม

เมื่อได้รับสิ่งที่หวังแล้ว ต้องรักษาสัจจะที่ได้ให้ไว้กับพระองค์

ควรจะสร้างกุศลกรรมถวายแด่องค์จตุคามรามเทพ

แต่ที่สำคัญ อย่าลำพังเพียงอธิษฐาน ต้องสร้างกูศลกรรมให้แก่ตนเองให้

ครบทุกด้านด้วย คือ ให้ทาน รักษาศีล และบำเพ็ญภาวนา

ภาพลักษณ์ของจตุคามรามเทพ โดยมากจะปรากฎเป็นองค์เทพบุตรในท่า

นั่ง มี 4 กร ถืออาวุธต่าง ๆ และนายทหารู 4 นาย นั้น จะปรากฎในรูปของ

หนุมาน 4 กร ถืออำวุธในท่วงท่าต่าง ๆ ทั้งนี้ก็เป็นไปตามศิลปะศรีวิชัยที่มัก

สร้างสัญลักษณ์ขึ้นมาแทนความหมายต่างๆ

จตุคามรามเทพปรากฎชื่อครั้งแรกในหนังสือชีวิวัฒน์ ซึ่งเป็นพระนิพนธ์

ของสมเด็จพระราชปิตุลาบรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรม

พระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช ทูลเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระ

จุลจอมเกล้ำเจ้าอยู่หัว เมื่อครั้งเสด็จตรวจราชการหัวเมืองปักษ์ใต้ เป็นการ

ส่วนพระองค์ ในพ.ศ.๒๔๓๗ ปรากฏความตอนหนึ่งว่า

...มีบันไดขึ้นบนกำแพงแก้ว ๑๕ ขั้น หัวบันไดนั้นมีฝาผนังทั้ง ๒ ข้าง มีรูป

พระข้างละองค์ ชื่อพระทัศตุคามองค์ ๑ ชื่อพระรามเทพองค์ 2 ตั้งอยู่หัว

ผนังทั้ง ๒ ข้าง แล้วมีนกอินทรีย์ข้างละตัวชื่อว่าท้าวกุเวรณราชตัวหนึ่ง ชื่อ

ว่าท้าวกุเวรเทพราชตัวหนึ่ง ข้างตีนบันไดนั้นมีรูปนนทยักษ์ยืนถือกระบอง

ข้างละตั๋ว...

จากบันทึกดังกล่าว พบว่าในปัจจุบัน รูปที่ได้รับการอ้างถึงยังคงปรากฎอยู่

โดยมีลักษณะเป็นรูปบุคคลนั่งชันเข่าด้านขวา และมีแผ่นหินอ่อนจารึกชื่อ,

ไว้ว่า ㆍ เท้าข้ตตุคาม ㆍ และ ㆍ เท้ารามเทพ ㆍ ซึ่งจะเห็นได้ว่าแตกต่างจากชื่อที่

ได้รับการบันทึกไว้ในเอกสารทางราชการเมื่อ ๑๐๐ ปีเศษมาแล้ว จึงอาจ

เป็นไปได้ว่ามีการติดแผ่นหินจารึกชื่อขึ้นมาใหม่ในสมัยหลัง

ในพระนิพพานโสตรวรรณกรรมท้องถิ่นเก่าแก่ของภาคใต้ได้กล่าวถึงที่มา

ของรูปปันบุคคลทั้งสองไว้ว่า ชื่อหมุดและหมูเป็นบุตรชายของเศรษฐีชาว

ลังกาชื่อ พลิติและพลิมุ่ย โดยเศรษฐีทั้งสองรับพระราชโองการจากพระเจ้า

กรุงลังกาให้นำทรัพย์สมบัติมาร่วมสร้างพระมหาธาตู ต่อมาบุตรชายทั้ง

สองทะเลาะกันเรื่องไก่ชนจนถึงกับฆ่ากันตาย เศรษฐีทั้งสองเศร้าโศก

เสียใจมากจึงนำเอาเถ้ากระดูกของบุตรทั้งสองมาผสมปูนแล้วปั้นเป็นรูป

ต่าง ๆ ภายในวิหารพระทรงม้า ซึ่งได้แก่ รูปเจ้าชายสิทธัตถะทรงม้าในวัน

ออกผนวช รูปสิงโตทางขึ้นพระธาตุ รูปพระพุทธรูปปางประทานอภัยองค์

ใหญ่ รวมทั้งรูปปั้นบุคคลทั้งสองนี้ด้วย โดยมีข้อความตอนหนึ่งกล่าวว่า

..ปั้นรูปพิมพานางนารถ กอดราหลราช บุตรเศรษฐีชาติสองฝ่าย เจ้าหมุด

นั้นอยู่ข้างซ้าย ข้างขวาดยหมาย น้องชายเจ้าหมูนั้นหนา แล้วปั้นรูปพระ

พุทธา ผันพระพักตรา อยู่หน้าบันไดขึ้นลง ปันรูปสิ่งโตยิ่งยง ไว้รักษาองค์

จำนงเศรษฐีทั้งสอง

นอกจากนี้ตำแหน่งที่ตั้งของรูปบุคคลทั้งสองนั้นมีความมุ่งหมายให้เห็นถึง

ฐานะของผู้รักษาประตู ที่เรียกว่าเทพุทวารบาล ซึ่งมีหน้าที่เป็นผู้พิทักษ์ ผู้

เฝ้าประตู หรือนายประตูตามสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ เช่น ภายในพระบรม

มหาราชวัง พระอุ โบสถ วิหารต่าง ๆ ทั้งยังมีหน้าที่คอยปัดเป่าสิ่งชั่วร้ายมิ

ให้ล่วงล้ำเข้าไปยังองค์พระบรมธาตอันศักดิ์สิทธิ์ โดยมิได้มีความ

เกี่ยวข้องใด ๆ กับอาณาจักรศรีวิชัย แม้แต่น้อย

ที่มา : สำนักงานศิลปากรที่ 14 นครศรีธรรมราช

                         คาถาสำหรับบูชาจตุคามรามเทพ

ตั้งสมาธิให้จิตใจสงบจากนั้นท่อง ( นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต

สัมมามัมพุทธัสสะ 3 จบ แล้วให้กล่าวตามบทสวดดังต่อไปนี้ "จะตุคามรา

มะเทวัง โพธิสัตตัง มะหาคุณัง มะทิทธิกัง อะห้ง ปูเชมิ สิทธิลา โภ นิรันตะรัง

นะโมพุทธายะ" ข้าพเจ้าขอบูชา ท้าวจตุคามรามเทพ โพธิสัตว์ ผู้มีพระคุณ

อันยิ่งใหญ่ มีฤทธานุภาพพศาล ขอความสำเร็จและลาภ จงมีแก่ข้าพเจ้า

ถือได้ว่าเป็นจตุคามสายท่านขุนพันธ์อีกรุ่นหนึ่งถัดจากทูลเกล้า และหลักเมืองมหามงคลในปีนี้ พิธีมหาพุทธาภิเษกพิธีสุดท้ายวันนี้นี่เอง เจ้าพิธีของรุ่นนี้คืออาจารย์เอกวิทย์ ยอดระบำ ศิษย์เอกของท่านขุนพันธ์ ซึ่งในปัจจุบัน ศิษย์ที่ได้รับการสืบทอดวิชาจากท่านขุนพันธ์และสามารถทำพิธีแทนท่านได้คือ คุณฉันท์ทิพย์ พันธรักษ์ราชเดช และอาจารย์เอกวิทย์ ผู้นี้เอง หากจะเอ่ยถึงรุ่นที่ท่านเป็นเจ้าพิธีแล้วละก็ ทุกคนจะต้องรู้จักอย่างแน่นอน เช่น

- พุทธามหาเวท วัดศาลาไพ ปี 2548

- พระเสื้อเมืองพระทรงเมือง ปี 2548-49

- เก้ารอบเก้าพิธี 108 ปีท่านขุนพันธ์

- และล่าสุด หลักเมืองมหามงคล 50

เรียกได้ว่ารุ่นที่คุณณสรรค์เป็นผู้สร้าง จะต้องมีอ.เอกวิทย์เป็นเจ้าพิธีเกือบทุกครั้งไป

วัตถุประสงค์ในการสร้างครั้งนี้เพื่อรำลึกครบรอบ 50 ปีโรงเรียนปากพูน จ.นครศรีธรรมราช นำเงินรายได้จัดซื้ออุปกรณ์ครุภัณฑ์กับจัดตั้งห้องสมุด และกองทุนศิษย์เก่า เพื่อการศึกษาครับ